(Dịch và hiệu đính từ “Youth Involvement Toolbox”, 2005. World Organization of the Scout Movement)
Lê Thái Sơn – Đạo Lâm Viên
Kiểm tra xã hội học (Sociometric test) là một bài kiểm tra về nơi chốn và cách thức một người trong nhóm được khuyến khích ứng xử một cách tự do trong các tình huống của cuộc sống với các thành viên khác trong nhóm, đã được đánh giá là có liên quan tích cực hoặc tiêu cực đến tình cảm của người đó với các thành viên trong nhóm. Mục đích của kiểm tra xã hội học là để có cách nhìn sâu sắc hơn trong mối quan hệ giữa các cá nhân trong một nhóm. Ví dụ như tôi thích ăn trưa với ai; người mà tôi thích / không thích ngồi bên cạnh trong các lớp học, và trong các cuộc họp, sinh hoạt. Có cả lựa chọn tích cực (chọn / chấp nhận / thu hút) và lựa chọn tiêu cực (không chọn / từ chối / không thu hút).
Hiểu được rõ ràng về mối quan hệ giao tiếp giữa các cá nhân trong từng đội, trong đơn vị sẽ là hữu ích khi sắp xếp lại thành phần của đội, dự kiến lựa chọn đội trưởng hoặc khi đánh giá mức độ phát triển xã hội của một đoàn sinh. Một công cụ đơn giản và hữu ích cho mục đích này là Kiểm tra xã hội học. Nó cho phép bạn có được một biểu đồ xã hội của đơn vị. Đừng lo lắng bởi những thuật ngữ kỹ thuật, biểu đồ xã hội học là khá đơn giản và chúng được sử dụng bởi nhiều tổ chức giáo dục và tổ chức thanh thiếu niên.
1. Kiểm tra xã hội học
Thử nghiệm xã hội học là cách chụp ảnh cấu trúc các mối quan hệ giữa các cá nhân trong nhóm nhỏ. Câu trả lời cho kiểm tra xã hội học cho phép bạn phát triển một biểu đồ xã hội bằng cách sử dụng các điểm số thu được. Điều này sau đó cho phép bạn hình dung và phân tích thông tin liên quan đến trạng thái giữa các cá nhân, tâm lý và các mối quan hệ chủ quan trong nhóm. Kiểm tra về xã hội học có thể giúp để xác định các nhà lãnh đạo tiềm năng trong nhóm, đánh giá các mối quan hệ giữa các thành viên và xác định những người có khả năng bị xã hội cô lập.
1.1. Bảng câu hỏi
Vậy làm thế nào để bạn thực hiện một kiểm tra xã hội học? Quá trình là rất dễ dàng, Hình 1 cho thấy một ví dụ của bảng tính được sử dụng cho thử nghiệm. Đơn giản chỉ cần đưa ra một tờ giấy cho mỗi người trẻ và yêu cầu mỗi người:
- Viết tên của mình ở đầu trang,
- Sau đó ghi tên của người hướng đạo sinh khác mà họ sẽ thích thực hiện một Dự án, ví dụ: Trong các buổi sinh hoạt thường kỳ, bạn thích chơi với ai. Khi mọi người đã trả lời, đơn vị trưởng thu thập các giấy tờ và phân tích thông tin.
1.2. Bảng mối quan hệ
• Trên một trang A4, hãy chuẩn bị một tờ giấy đôi (Bảng 2).
• Vẽ nhiều cột tương đương với số đoàn sinh đã trả lời kiểm tra xã hội học. Đầu các cột, ghi "Tên viết tắt" của đoàn sinh (trong bảng bên có 17 HĐS).
• Vẽ nhiều hàng như các cột và viết tên viết tắt của đoàn sinh đầu các hàng theo thứ tự như đối với cột.
• Điền vào bảng với sự lựa chọn của đoàn sinh nhận được sự lựa chọn: ví dụ AV nhận được lựa chọn của IC, JL, LA và PM, đánh dấu X trong các cột đó tương ứng với các lựa chọn của đoàn sinh AV.
• Ở cuối mỗi cột, mỗi hàng, viết trong tổng số lựa chọn mà mỗi đoàn sinh nhận được.
• Xếp hạng những người trẻ tuổi theo số lượng các lựa chọn nhận được. Theo Bảng 2 PM được xếp hạng cao nhất với 11 lựa chọn. PS chỉ nhận được 1 - và do đó có điểm thấp nhất.
1.3. Biểu đồ xã hội học
• Khi kiểm tra Bảng 2, chúng ta có thể thấy rằng một số thành viên đã chọn nhau. Ví dụ, CP (hàng 2) đã chọn CS (cột 3) - và CS (hàng 3) đã chọn CP (Cột 2). Những lựa chọn này là đối ứng theo đường chéo bên trái-phải (Bảng 3).
• Có 19 lựa chọn đối ứng trong bảng. Một khi các lựa chọn đối ứng đã được xác định, chúng ta có thể thiết lập các biểu đồ xã hội học. Đây là cách làm:
- Vẽ một loạt vòng tròn đồng tâm- giống như một bảng phi tiêu (Hình.1). Vòng tròn bên trong cùng tương ứng với điểm số cao nhất, được gọi là “Mắt bò”. Trong ví dụ này, đó là 6-11.
- Các vòng tròn khác, vòng 2 điểm từ 4-5, và vòng 3 điểm từ 1-3. Nên hạn chế số lượng vòng tròn để không làm cho sơ đồ quá phức tạp.
- Mỗi thành viên của nhóm là được trình bày trong sơ đồ bằng cách vẽ một vòng tròn nhỏ xung quanh tên họ.
- Xác định người trẻ tuổi đã nhận được sự lựa chọn có số lượng lớn nhất, trong ví dụ này, đó là PM (11 lựa chọn). Sau đó đặt các thành viên khác trong vòng theo điểm số của họ. Vì vậy, những người gần tâm vòng tròn trong cùng là rất "phổ biến", những người trong các vòng ngoài cùng là đa số "bị gạt ra bên lề".
- Vẽ đường để kết nối những người trẻ tuổi đã từng chọn người khác. Một mô hình của "cặp đôi","Bộ ba" và các nhóm nhỏ sẽ hiện ra.
2. Phân tích
2.1. Kết nối lẫn nhau
- Trong ví dụ (Hình 1), chúng ta có thể xem các nhà lãnh đạo tự nhiên trong Mắt bò: PM, JL và AV;
- PM là "lãnh đạo trung tâm" khi người trẻ tuổi này là một phần của hai nhóm ba khác: FP và FV, và YH và IC;
- Bộ "ba" này tạo thành nhóm bảy thành viên với một mức độ gắn kết tương đối cao (Số lượng tương ứng với Sự lựa chọn);
• Một thành viên của nhóm này (AV) là liên kết với nhóm khác ở cận biên,"Bộ ba" liên quan đến LA, RC và NM.
• Có một tiểu nhóm khác quan trọng, liên quan đến sáu người nữa ở cận biên. Xương sống của nhóm này bao gồm bộ ba DF-CP-CS - mà EJ, GD và PS được liên kết. Tuy nhiên, liên lạc trong nhóm này khá mong manh. Nó là ít gắn kết như một nhóm nhỏ.
• Cuối cùng, CG xuất hiện bị cô lập và bị gạt ra bên lề.
2.2. Không kết nối lẫn nhau
Để hoàn thành việc phân tích, chúng ta cũng có thể kiểm tra lựa chọn đơn phương (tức là không kết nối lẫn nhau trong đó A chọn B, nhưng B không chọn A). Trong Hình 2, Sự lựa chọn đơn phương được thể hiện bằng một mũi tên màu xám chỉ về hướng người được lựa chọn, trong khi sự lựa chọn đối ứng là màu đen.
Trường hợp của CG cần một số sự chú ý. Anh ta không liên kết với bất kỳ ai khác bằng sự lựa chọn đối ứng. DF, CS và YH chọn anh ta, nhưng anh ta không chọn họ mà chọn những đoàn sinh khác. Điều này có thể chỉ ra một vấn đề về thích nghi xã hội.
Mặt khác, một nhà lãnh đạo phổ biến chẳng hạn như PM chỉ chọn những người đã chọn cô ấy. Vị trí của cô ở trong nhóm là được xác định rõ ràng.
Các lãnh đạo đơn vị cần phải chú ý nhiều hơn tới CG để kiểm tra và xác định những gì cản trở phát triển xã hội của anh ta và để giúp anh ta phù hợp tốt hơn vào nhóm.
2.3. Các Chỉ số
Một vài chỉ số có thể giúp đánh giá trạng thái của nhóm.
2.3.1 Chỉ số tương tác: Mp / N x 100
• Mp = số thành viên với sự lựa chọn lẫn nhau.
• N = số thanh thiếu niên trong nhóm.
Nếu tất cả các thành viên của nhóm đưa ra các lựa chọn đối ứng, Chỉ số tương hỗ = 100. Trong ví dụ, chỉ số sự tương hợp cao: 16/17 x 100 = 94,1%.
2.3.2 Chỉ số mật độ: M / N
• M = số lượng của tất cả lựa chọn lẫn nhau.
• N = số thành viên trong nhóm.
Trong ví dụ của chúng tôi, có 36 sự lựa chọn đối ứng cho 17 thành viên, Chỉ số mật độ là 2,1; Trung bình mỗi thành viên chỉ có hơn hai lựa chọn đối ứng.
2.3.3 Chỉ số quan hệ yêu cầu: M / E x100
• M = số lượng của tất cả các chọn lựa lẫn nhau (Đối ứng).
• E = số sự lựa chọn được đề cập.
Trong ví dụ của chúng tôi, 36/72 x 100 = 50. Chỉ có 50% thành viên có mối quan hệ qua lại. Điều này có nghĩa là rằng những người trẻ tuổi đã chọn nhiều người, nhưng chỉ một nửa là sự lựa chọn đối ứng.
Điều quan trọng cần nhớ là biểu đồ xã hội học chỉ là một "ảnh chụp nhanh" các mối quan hệ trong nhóm tại một thời điểm cụ thể và trong những hoàn cảnh cụ thể. Kết quả có thể thay đổi theo hoàn cảnh. Câu trả lời có thể khác biệt đối với một hoạt động khác hoặc tùy thuộc vào câu hỏi. Ví dụ: "bạn muốn đi bộ với ai? "Sẽ không gợi ra câu trả lời giống như "bạn muốn trở thành bạn với ai ?". Một biểu đồ xã hội chỉ cung cấp kết quả tương đối và tạm thời. Các chỉ số rất hữu ích để so sánh các biểu đồ xã hội khác nhau và để đánh giá sự tiến bộ của nhóm.
3. Cách sử dụng thông tin
3.1. Trình độ phát triển xã hội của đoàn sinh
• Những đoàn sinh được chọn nhiều nhất bởi các bạn của họ là người được ngưỡng mộ nhất. Họ có rất nhiều ảnh hưởng trong nhóm và thường xuyên có trong vai trò lãnh đạo (đội / Lãnh đạo đội, vv). Người được ngưỡng mộ nhất có xu hướng ra bên ngoài, vui vẻ, hấp dẫn và thân thiện.
• Những đoàn sinh không nhận được nhiều sự lựa chọn hoặc không thể hiện nhiều sự lựa chọn có thể có xu hướng nhút nhát hoặc hướng nội. Họ cần được giúp đỡ phát triển sự tự tin hơn và để trở nên cởi mở hơn với người khác.
• Những đoàn sinh không nhận được nhiều sự lựa chọn nhưng họ tự chọn nhiều người khác. Họ sẽ thực sự thích đi theo người khác và phát triển mối quan hệ, nhưng họ có thể cố gắng làm như vậy trong một hành vi không thích hợp hoặc cách thức hiếu chiến. Họ không có chiến lược thích hợp để được tích hợp trong nhóm. Họ cần được giúp phát triển kỹ năng xã hội của họ.
Những đoàn sinh cảm thấy khó khăn để giải thích các tín hiệu xã hội được đưa ra trong một nhóm và để phát triển kỹ năng đáp ứng xã hội thích hợp của họ thường có vị trí xã hội thấp và có rủi ro bị nhóm từ chối. Số đoàn sinh bị loại trừ có xu hướng hình thành các nhóm mới phá hoại các nhóm chính, khuyến khích hành hung, và thúc đẩy các hành vi rối loạn chức năng ở những người trẻ.
3.2. Tầm quan trọng của các nhóm đồng đẳng
Một nhóm đồng đẳng là nhóm trong đó các thành viên có cùng vị trí. Thông qua xã hội học, chúng ta có thể thấy tầm quan trọng của nhóm đồng đẳng trong cuộc đời của những người trẻ. Ở nhà, hầu hết những tương tác của những đoàn sinh với những người có vị trí khác nhau: cha mẹ, anh em và chị em... Nói chung, những đoàn sinh có vị trí là một cấp dưới và nhận hướng dẫn hoặc lệnh của người lớn.
Tất cả các nghiên cứu cho thấy rằng những đoàn sinh có thể phát triển mối quan hệ trong một nhóm ngang hàng dễ dàng tìm thấy cách để phát triển hiệu quả các mối quan hệ xã hội. Họ đáp ứng tích cực yêu cầu của người khác hoặc các tín hiệu cho sự chú ý. Họ phát triển tốt các chiến lược để giúp bản thân họ trở nên thích hợp với đội, nhóm. Mối quan hệ trong một nhóm ngang hàng giúp những đoàn sinh hiểu và đánh giá cao quan điểm của những người khác tương tự như chúng và cho phép chúng có được kỹ năng xã hội tốt hơn. Đây là lý do tại sao "hệ thống hàng đội" là một công cụ giáo dục tuyệt vời, miễn là các đội thực sự các nhóm ngang hàng (có độ tuổi giới hạn), được thành lập theo sự lựa chọn đối ứng.
3.3. Thận trọng khi sử dụng biểu đồ xã hội
Không nên sử dụng những câu hỏi như “Không muốn chơi với ai” hoặc “không muốn ở đội của ai” trong một đơn vị Hướng đạo vì làm như vậy có thể sẽ tạo sự phân cực. Trong mọi trường hợp, không nên trình bày kết quả của một bài kiểm tra xã hội học đến các cá nhân trong đội, nhóm. Làm như vậy có khả năng xáo trộn đến nhóm và ảnh hưởng xấu đến phát triển cảm xúc xã hội. Lãnh đạo các đơn vị Hướng đạo sử dụng bài kiểm tra xã hội học theo thời gian như một công cụ để quan sát các mối quan hệ trong các đội, đơn vị.
Lãnh đạo đơn vị có thể xác định đội ngũ lãnh đạo đội để hỗ trợ nhóm và các cá nhân thành viên; có thể sử dụng các kết luận để giúp bạn trong cuộc thảo luận với một vài đoàn sinh để giúp họ phân tích bất kỳ khó khăn nào họ có trong nhóm và để hỗ trợ họ trong phát triển cá nhân.
Lê Thái Sơn – Đạo Lâm Viên
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét