Phạm Cảnh Đáng
Ngay từ đầu năm 2017, anh em HĐ đó đây đã hân hoan vui mừng nhắc nhở nhau mừng kỷ niệm 110 năm hiện diện của Phong trào Hướng đạo Thế giới, (1907-2017). Chắc mỗi người, mỗi đơn vị, sẽ có những cách thức mừng kỷ niệm khác nhau.
Phần tôi, để mừng 110 năm HĐ, tôi phải đi tìm câu trả lời cho câu hỏi: cái gì là tinh túy, là cốt lõi, là yếu tố nền tảng, đã giúp xây dựng cho nền móng PT.HĐTG được vững bền, được trường tồn như thế. Hay nói cách khác Sức sống Hướng đạo hệ tại ở cái gì ?
Sau nhiều ngày suy đi nghĩ lại, tôi nghiệm ra rằng, trong tổng thể Nguyên lý, Phương pháp HĐ, có lẽ Lời Hứa và Luật Hướng đạo (LH&L.HĐ) là yếu tố then chốt, là nền tảng vững chắc giúp cho PTHĐ được sống và sống dồi dào. Bạn có đồng ý với tôi không ?
Trước hết chúng ta thấy LH&L.HĐ là 2 phần riêng, nhưng chỉ là một yếu tố và đó cũng là yếu tố đầu tiên trong 7 yếu tố cấu thành hệ thống phương pháp giáo dục Hướng đạo. LH&L.HĐ được liên kết với nhau một cách chặt chẽ, không thể tách rời được, và làm thành một tập hợp chuẩn mực đạo đức và nhân cách sống của một “con người” đúng nghĩa. Trong chương đầu tiên của tập sách chỉ nam “Scouting for boys”, in năm 1908, BP đã đề ra “A Scout Promise and Law” – Một Lời hứa và Luật Hướng đạo, mà chúng ta quen gọi theo quán tính là “3 Lời hứa và 10 điều luật Hướng đạo”.
Điều mà ai cũng có thể nhìn thấy một cách rõ ràng là LH&L.HĐ chính là sức sống của PTHĐ, vì nó được đặt trên nền tảng “Tôn chỉ và Mục đích của Phong trào”, tức là phát triển con người toàn diện theo 3 chiều kích: Hướng thượng (tâm linh) - Tổ quốc và xã hội - Bản thân. Một khi LH&L.HĐ đã thấm nhập, đã hòa tan vào chính cuộc sống của một HĐS một cách tiệm tiến từ tuổi ấu thơ (Ấu sinh) cho đến tuổi trưởng thành (Tráng sinh RS), tức khắc nó biến người HĐS đó thành một người có tinh thần hướng đạo (l’Esprit de Scout), mà xã hội Việt Nam chúng ta thường tặng cho họ một danh xưng vừa thân thương vừa quí trọng: “Dân Hướng đạo”. Còn Trưởng Kitchener, Liên đoàn trưởng Liên đoàn HĐ Luân Đôn, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Vương quốc Anh, thì gọi là những người có “Tập quán (thói quen) hướng đạo” (habit of Scouting) hay cụ thể hơn là “Phẩm chất đạo đức hướng đạo”. Vì chính LH&L.HĐ là những tố chất mà qua các phương pháp HĐ như: Làm việc nhóm, Khung biểu tượng, Thiên nhiên, với sự giúp đỡ hướng dẫn của người lớn. Các tố chất đó sẽ lắng đọng, bồi đắp một cách âm thầm, nhẹ nhàng, tự nhiên nơi tâm hồn của các HĐS, từ đó tạo thành một triết lý sống, một nhân cách sống, một tính khí sống nơi các em. Chính BP đã khẳng định rằng: “Tôi thành thật tin rằng: bất cứ HĐS nào đã suy gẫm và thực hành LH&L.HĐ vào cuộc sống hằng ngày, vào cuộc chơi (đời là trò chơi), không phải chỉ khi còn trẻ mà là suốt đời (thói quen), tôi tin rằng HĐS đó sẽ được thành công trong cuộc sống của mình” (Theory of Scouting training). BP dám khẳng định như thế là vì Cụ đã dựa vào những chuẩn mực đạo đức của các hiệp sĩ thời xưa như Saint George, hay như các Tráng sĩ Đông phương ngày trước, để lập nên LH&L cho PTHĐ. Tuy nhiên BP đã không dùng hình thức Lời Thề hay Lời Tuyên thệ (a Oath) như các hiệp sĩ, mà chỉ dùng với hình thức nhẹ nhàng hơn là Lời Hứa (a Promise), thích hợp cho tuổi trẻ, (Vị thành niên) và không bị ràng buộc về mặt pháp lý cũng như các hình thức chế tài. Nói đến đây có bạn sẽ thắc mắc là tại sao Phong trào HĐ ở Hoa Kỳ (Hội Nam HĐ) lại dùng Lời Tuyên thệ (a Oath) chứ không dùng Lời Hứa (Promise). Đúng là Hội Nam HĐ Hoa Kỳ (cả HĐ Philippines nữa) ngay từ lúc thành lập (1911) đã dùng danh từ “Lời Thề và Luật HĐ”, (a Scout Oath and Law) chứ không dùng Lời hứa như BP chủ xướng, vì HĐ Hoa Kỳ muốn lời hứa của các HĐS phải mang một sự quyết tâm mạnh mẽ hơn, một sự cam kết quyết liệt và sâu xa hơn là Lời hứa, tức là một sự cam kết có giá trị suốt đời. Tuy nhiên trong các “Thủ bản của Thanh sinh, Thiếu sinh mới in sau này (2009) thì có ghi cả 2 cách : Lời tuyên thệ HĐ hay Lời hứa HĐ” (Scout Oath or Scout Promise). Hiện nay Hướng đạo Hoa Kỳ cũng đã nói rõ là Lời thề HĐ có 3 lời hứa và Luật HĐ có 12 điều. (The Scout Oath has three promises” and “The Scout Law has 12 points” -
Ở đây chúng ta thấy BP chọn “Lời hứa” chứ không chọn “Lời thề”, là vì Cụ đã tiên liệu được những đặc tính phù hợp cho công cuộc giáo dục nhân cách cho các HĐS. Trước hết các em vị thành niên không thể bị ràng buộc về mặt pháp lý như một cam kết trong sinh hoạt xã hội. Hứa hay không hứa là hoàn toàn tự do tự nguyện không ai bắt buộc cả. Hơn nữa nội dung của lời hứa và luật đều mang tính tích cực, giúp cho HĐS làm những điều tốt, điều thiện, điều có ích cho mình, cho gia đình và cho xã hội, chứ không hề cấm đoán, hay mệnh lệnh. Hướng đạo là thực hành, là hành động chứ không lý thuyết, không giáo điều. Cứ phát triển cái tốt nhiều lên thì cái xấu sẽ bị chìm xuống. LH&L.HĐ không có cấm đoán nên cũng không có biện pháp chế tài, không có tòa án dân sự, tòa án Hiệp đoàn, có chăng là do tòa án lương tâm của chính đương sự phân xử: dày vò hay cắn rứt, vì LH&L.HĐ đều đặt trên tinh thần trọng “danh dự” của từng HĐS.
Hướng đạo là tự nguyện, không ai ép buộc phải hứa, nhưng muốn trở thành thành viên của phong trào thì “Tất cả thành viên của PT.HĐ được yêu cầu cam kết vào một LH&L.HĐ, trong một lối hành văn phù hợp với nền văn hóa và văn minh của mỗi tổ chức HĐ quốc gia (NSO), và được tổ chức HĐTG chuẩn y, diễn đạt các nguyên tắc bổn phận đối với Thượng Đế (TNTL), bổn phận đối với kẻ khác và bổn phận đối với chính mình, phỏng theo bản LH&L.HĐ do Vị sáng lập đặt ra lúc nguyên thủy” (Nguyên lý HĐ của Trưởng Vĩnh Đào – năm 2009 – trang 38).
Trong 110 năm tồn tại, PT.HĐTG nói chung, PT.HĐQG nói riêng, đã cung cấp cho xã hội loài người biết bao nhân tài, biết bao vị lãnh đạo tài ba cho đất nước, cho dân tộc của họ; Đã giúp cho một bộ phận giới trẻ đã trở thành những công dân hữu ích cho cộng đồng xã hội, cho gia đình và cho chính họ. Số lượng thành viên ngày càng tăng thêm, và được hầu hết các quốc gia và lãnh thổ đón nhận một cách trân quí. PTHĐ cũng được cộng đồng quốc tế công nhận là phong trào hữu ích. Lửa thử vàng còn thời gian thử sức, 110 năm cũng đủ để nói rằng: PTHĐ có một sức sống mãnh liệt, có những giá trị phổ quát mà mọi thời đại, mọi quốc gia lãnh thổ đều công nhận.
Trong niềm tự hào chính đáng của một HĐS, một thành viên của Phong trào HĐ, chúng ta không thể nào quên cái ngày đẹp trời trong bầu khí tinh anh của một buổi sáng tinh mơ, ta đã đứng giữa đất trời và nhân danh danh dự của mình để hứa với Phong trào :
- Làm bổn phận đối với Tín ngưỡng tâm linh và quốc gia tôi
- Giúp đỡ mọi người bất cứ lúc nào
- Tuân theo Luật HĐ.
Đúng vậy.
“Hướng đạo một lần (tuyên hứa), Hướng đạo mãi mãi.”
(Once a Scout, always a Scout)
Phạm Cảnh Đáng
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét