Nguyễn Khắc Thanh

Bước đầu hình thành

Năm 1972, tôi là một Tráng sinh, tuổi đời mới 22, đang sinh hoạt trong Toán tráng Kim Sơn, tại khu vực Hoà Khánh, do anh Nguyễn Thái làm Toán trưởng. Toán Kim Sơn thuộc Tráng đoàn Trà Kiệu do Trưởng Nguyễn Trọng Ngọc làm Tráng trưởng. Tráng đoàn Trà Kiệu thuộc Đạo Bắc Đẩu do Trưởng Bùi Văn Giải làm Đạo trưởng. Với tinh thần Hướng đạo đầy nhiệt huyết, mang dòng máu Hướng đạo đang tuổi thanh xuân, tôi ôm ấp ước muốn gầy dựng phong trào HĐ tại quê nhà, huyện Duy Xuyên, để cho các em thanh thiếu niên ở nơi đây, được thừa hưởng phương pháp giáo dục tuyệt vời của HĐ, mà các em ở phố thị đang thụ hưởng. Sau khi về Duy Xuyên (nơi cư trú là Trà Kiệu) tôi bắt tay ngay vào công cuộc gầy dựng phong trào hướng đạo để giúp cho các em thanh thiếu niên…

Bản thân tôi chỉ là một Tráng sinh và cũng chỉ vừa mới qua một khóa Dự bị HHR, do Đạo Bắc Đẩu tổ chức tại trường Kỹ Thuật Cao Thắng Đà Nẵng. Chuyên môn và hiểu biết về phong trào còn nhiều hạn chế, chưa vững vàng, nhưng trái lại tinh thần Hướng đạo thì quá nhiệt huyết, và ước mong có một đoàn HĐ tại quê hương Duy Xuyên đang bừng cháy trong tôi.

Ban đầu tôi nghĩ một cách đơn giản là muốn lập phong trào HĐ thì lo tập hợp anh em lại để sinh hoạt. Nhưng khi đã qui tụ được các em rồi thì bao nhiêu thứ khác lại ùa đến, nào là thủ tục hành chính, nào là phải theo phương pháp hàng độị, theo tổ chức tại địa phương...

Tôi nguyên là một Tráng sinh thuộc Đạo Bắc Đẩu ở tại thành phố Đà Nẵng, nay muốn lập HĐ tại Duy Xuyên thì phải qua đạo Quảng Nam, mới hợp lệ và mới được công nhận.

Vì thế tôi ra gặp Trưởng Rùa vô tư, Bùi Văn Giải, Đạo trưởng Đạo Bắc Đẩu, để trình bày nguyện vọng cháy bỏng của tôi, là về quê Duy Xuyên (Trà Kiệu), để lập một đơn vị HĐ. Trưởng Bùi Văn Giải đã tận tình chỉ vẽ và làm thủ tục giới thiệu tôi về với Đạo Quảng Nam. Lúc bấy giờ Trưởng Nguyễn Ánh Anh làm Đạo trưởng Quảng Nam. Sau khi nhận thư giới thiệu của Trưởng Bùi Văn Giải và nghe tôi trình bày nguyện vọng, Trưởng Đạo trưởng Quảng Nam, đã vui vẻ nhận lời, và sau đó Trưởng Anh lại giới thiệu tôi đến gặp Trưởng Trần Thanh Quế, Diều Hâu sốt sắng, ở Điện Bàn (Đúng là phương pháp hàng đội). Sau khi trao đổi cặn kẽ với Trưởng Quế, Trưởng hoan hỉ chấp thuận yêu cầu của tôi và lên kế hoạch điều phối các Trưởng hằng tuần lên Trà Kiệu phụ giúp sinh hoạt với tôi. Ban đầu thành lập một Đội Kiểu Mẫu với 12 em, và được huấn luyện liên tục trong thời gian sáu tháng và sau đó các em đã trở thành đội trưởng, đội phó, và tôi tiếp tục thu nạp thêm các em mới. Một năm sau chúng tôi đã có được một Thiếu đoàn và một năm sau đó có một Ấu đoàn.

Trưởng Trần Thanh Quế quyết định chọn tên cho đoàn là, Thiếu đoàn Trần Quốc Tuấn, và tạm thời trực thuộc Liên đoàn Chiêm Động, mà Trưởng Quế là Liên Đoàn trưởng Liên đoàn Chiêm Động. Trong thời gian thành lập Thiếu đoàn, Trưởng Quế tạm thời giữ vai trò Thiếu trưởng, còn tôi Thiếu phó. Một thời gian ngắn sau đó, khi Thiếu đoàn đã đi vào nề nếp, sinh hoạt ổn định, Trưởng Quế trao cho tôi làm Thiếu trưởng tiên khởi Thiếu đoàn Trần Quốc Tuấn vào cuối năm 1972.

Tôi không thể nào quên được những kỳ trại, những cuộc sinh hoạt sôi nổi, hào hứng và hấp dẫn, làm cho các em đến với đơn vị ngày càng đông thêm. Ngày xưa tất cả các kỳ trại xa hay gần, các cuộc sinh hoạt đặc biệt… đều được các cấp chính quyền hỗ trợ về phương tiện xe cộ rất đầy đủ.

Sau 3 năm sinh hoạt, HĐ Duy Xuyên đã lên đến khoảng 100 em, với 10 huynh trưởng, đủ cả 3 ngành: Một Tuần Kha, do Trưởng Đoàn Quang phụ trách. Một Bầy Ấu, do Trưởng Tuyết (Rân), Trưởng Toà và Trưởng Nguyễn thị Lanh phụ trách, còn Thiếu Đoàn thì do tôi phụ trách. Sau khi dự trại Họp Bạn toàn quốc “Tự Lực” tại Tam Bình, Gia Định, năm 1974 về, chúng tôi đã bàn kế hoạch thành lập Liên đoàn Duy Xuyên, nhưng rồi cuộc chiến bắt đầu ác liệt, nhất là vào đầu năm 1975, các đơn vị phải ngừng sinh hoạt.

Thời kỳ khó khăn

Ngày 30 tháng 4 năm 1975, quê hương hoàn toàn giải phóng, bà con về lại quê xưa lo khai hoang, sản xuất. Cuộc sống lúc bấy giờ gặp muôn vàn khó khăn. Tuy HĐ không được sinh hoạt nữa, nhưng anh em luôn sống với nhau theo tinh thần HĐ, thân thương và chia sẻ với nhau, cố gắng duy trì sinh hoạt, gặp gỡ trong những dịp tang gia hiếu hỉ…

Trong những năm đó, gia đình HĐ Duy Xuyên đón nhận một sự mất mát đau thương, là em Nguyễn Tín, trước kia là Đội trưởng đội Sóc, luôn sống với tinh thần Hướng đạo, gắn bó với anh em, đã ra đi mãi mãi, trong lúc đi khai hoang vỡ hoá, chẳng may em đạp phải mìn. Mất đi một cánh tay đắc lực của Thiếu Đoàn.

Đến năm 1992 vì điều kiện cuộc sống tôi phải rời bỏ quê nhà vào TPHCM sinh sống và tiếp tục sinh hoạt tại Liên đoàn Non Nước do Trưởng Lương Hải, Chèo Bẻo hay lo, nguyên Đạo trưởng Đạo Quảng Nam, thành lập.

Còn tại quê nhà Duy Xuyên thì, các cựu HĐS của tôi ngày trước, cũng đã nối kết và cùng nhau phục hoạt lại phong trào. Sau nhiều năm giữ lửa, các em đã miệt mài gây dựng lại các đoàn, cho dù với biết bao khó khăn, trở ngại. Cuối cùng, đến năm 2007, các em đã thành lập được một liên đoàn và lấy tên là LĐ Trà Kiệu. Liên đoàn Trà Kiệu hiện nay đã được 15 năm với hai Bầy Ấu: Phù Đổng và Suối Cát, hai Thiếu đoàn: Trần Quốc Tuấn và Lê Lai, một Kha đoàn Vạn Kiếp và một Tráng đoàn Bửu Châu, và do Trưởng Lê Ngọc Châu, một Đội trưởng của Thiếu đoàn Trần Quốc Tuấn của tôi ngày trước, làm Liên đoàn Trưởng.

Thời kỳ phục hoạt

Dòng máu Hướng đạo được nuôi dưỡng mãi tròng lòng các anh chị em tôi, các Thiếu sinh của tôi. Dù ở hoàn cảnh nào mọi người vẫn giữ vững tinh thần phong trào, mà chúng ta thường bảo nhau là “Giữ lửa”.

Sau khi Nhà nước đổi nới, sinh hoạt phong trào Hướng đạo được nhen nhúm và rồi ngọn lửa HĐ được bùng sáng. Trại trường Huấn luyện cũng được khai mở, tạo điều kiện cho nhiều em được tiếp tục đào tạo bài bản hơn, và có cơ hội tái phục hoạt các đơn vị như Thiếu đoàn Trần Quốc Tuấn, Ấu đoàn Phù Đổng, Tráng đoàn Bửu Châu và Kha đoàn Vạn Kiếp. Để từ đó đã hình thành Liên đoàn Trà Kiệu (Duy Xuyên) vào năm 2007. Như vậy là đến mùa hè 2022, chúng ta sẽ hân hoan tổ chức một kỳ trại “mừng 50 năm Thiếu đoàn Trần Quốc Tuấn và 15 năm Liên đoàn Trà Kiệu (Duy Xuyên)”.

Một điều hết sức vui mừng là tôi thấy các em Thiếu sinh của tôi ngày ấy, nay đã thành người hữu ích, đã thành danh và đã trở thành những HĐS chân chính. Có em đảm nhận trách vụ đơn vị trưởng, có em đảm nhận trách nhiệm Liên đoàn Trưởng, Liên đoàn Phó, có em là Đạo trưởng, Đạo phó, có em còn đảm nhận cả trọng trách Trưởng HLQG (LT).

Theo quyết định của Hội đồng Liên đoàn Trà Kiệu, trại mừng kỷ niệm 50 năm Thiếu đoàn Trần Quôc Tuấn và 15 năm LĐ Trà Kiệu được tổ chức vào ngày 6 và 7 tháng 8 năm 2022. Còn 15 ngày nữa trại kỷ niệm sẽ diễn ra, để kỷ niệm một chặng đường đầy ắp những kỷ niệm, những biến cố, đồng thời cũng là dịp chính thức nói lời tri ân các Trưởng tiền bối, các Trưởng tiên khởi, trong đó có Trưởng Trần Thanh Quế, người đã dày công hy sinh để giúp tôi tạo lập những đơn vị HĐ đầu tiên trên mảnh đất Duy Xuyên quí yêu này. Mọi thứ đã được chuẩn bị xong xuôi chu đáo, kỷ vật kỷ niệm cũng đã sắp sẵn, nhưng chẳng may, vì tuổi già sức yếu, Trưởng Trần Thanh Quế, nguyên Liên Đoàn trưởng Liên đoàn Chiêm Động, đã lìa rừng vào ngày 23-7-2022, để lại biết bao sự ngậm ngùi thương tiếc. Một Trưởng suốt đời hy sinh lo cho phong trào HĐ, không những ở Điện Bàn mà còn ở cả Duy Xuyên nữa. Còn bản thân tôi lại phải lên giường mổ trong lúc này, vì bị thoái hoá cột sống, nên cũng không thể về kính viếng và tiễn biệt Trưởng Quế và tham dự trại kỷ niệm với quý Trưởng và các em được. Ôi đời là thế, bất ngờ rồi bất ngờ, có ai biết chắc được ngày mai, nên đành chấp nhận thôi. Nằm trên giường bệnh mà tôi rất vui mừng khi thấy rất đông quí Trưởng các nơi và cách riêng các em LĐ Trà Kiệu đã đến kính viếng và vĩnh biệt Trưởng Trần Thanh Quế, đồng thời đến trao tặng Trưởng những “kỷ vật thay lời cám ơn”, mà lẽ ra sẽ trân trọng trao cho Trưởng trong dịp trại kỷ niệm sắp đến (6&7-8-2022).

Tuy Trưởng Quế đã lìa rừng, tôi lại bị đau, nhưng cuộc trại kỷ niệm cũng đã diễn ra rất trang trọng, hoành tráng và đông vui hơn mong đợi.

Đúng 8 giờ ngày 6-8-2022, lễ chào cờ khai mạc trại kỷ niệm đã diễn ra tại khu du lịch sinh thái Lái Thiêu, Đà Nẵng. Ngoài quí Trưởng trong Liên đoàn, và các em trong các đơn vị Ấu Phù Đổng, Ấu Suối Cát, Thiếu đoàn Trần Quốc Tuấn, Thiếu đoàn Lê Lai, Kha đoàn Vạn Kiếp cùng Tráng đoàn Bửu Châu, còn có một số rất đông đủ các Trưởng khách mời từ Châu Đà Nẵng và Châu Liên Quảng. Qua hình ảnh tôi thấy có cha tuyên uý HĐCG Giáo phận Đà Nẵng, Lm Phêrô Nguyễn Ngọc Phi, cha đến dự lễ khai mạc trại và ở lại suốt 2 ngày trại, để lo món ăn tinh thần cho các HĐS.CG. Tôi thấy có Trưởng Trần Xê, Châu trưởng Châu Đà Nẵng, Trưởng Hồ Văn Hoà, Châu trưởng Châu Liên Quảng, Trưởng Phạm Cảnh Đáng, Phó Châu trưởng Châu Đà Nẵng, Trưởng Hồ Xuân Tín, Phó Châu trưởng Châu Liên Quảng, cùng đông đủ các Đạo trưởng, Đạo phó, Liên đoàn trưởng của các Đạo An Hải, Đạo Bắc Đẩu, Đạo Điện Hải, và Đạo Quảng Nam, thuộc hai Châu: Đà Nẵng và Liên Quảng. Đúng là một kỳ trại kỷ niệm thật tuyệt vời trên cả mong đợi. (Xem thêm ở bài tường trình Trại kỷ niệm của Trưởng Lưu Văn Thiên)