Võ Công Thảo
Mã tôi sinh ra và lớn lên từ vùng quê nghèo miền Trung, gia đình sống nhờ ruộng vườn chật hẹp khô cằn cát trắng... Trong làng, dưới lũy tre xanh, người miền quê sống hiền hoà, chia sẻ nhau hạt gạo củ khoai, với mơ ước nhỏ nhoi là đủ ăn đủ mặc. Thật vậy ăn mặc là gánh nặng, là mối lo thường xuyên của mỗi gia đình. Không lo sao được, khi thời ấy lúa chỉ có hai mùa với giống truyền thống năng suất rất thấp, mà lại phụ thuộc vào thời tiết khắc nghiệt thất thường - mưa nắng lũ lụt không thể nào lường trước - do vậy, nhà nào cũng trông chờ vào vụ khoai đậu khi đất nghỉ giữa hai mùa lúa, lúc trời nắng hạ đốt cháy da người. Ấy vậy mà lũ trẻ cứ tự nhiên mà có trên đời, vô tư lớn lên rồi cứ thế đến trường làng, học vỡ lòng, vui đùa lăn tròn trên cát... mỗi ngày mỗi lớn cho đến tuổi tiểu học trung học, nào có cô cậu nào biết và để ý đến sinh nhật của mình. Ngay cả cha mẹ cũng khó mà nhớ, vì đầu óc phải lo nhớ đếm ngày đếm tháng, lo lúa lo khoai, lo trời đất nắng mưa, trong cái nhọc nhằn của tấm thân đen đúa miệt mài lao động... sao mà nhớ được! Thế nên sinh nhật thật sự là một thứ xa xỉ, cao vời, đối với lũ trẻ làng tôi lúc bấy giờ.
May mắn ông thân sinh của Mã khi thiếu thời được gia đình cho học chữ Nho (Hán tự) và sau đó học chữ quốc ngữ qua Sơ học yếu lược. Nhờ vốn chữ ấy cộng với sự cố công tự học nên ông xin được một chân công chức và đưa cả nhà lên phố làm ăn khi Mã tôi vừa lên lớp Nhì (lớp 4) bậc Tiểu học. Lương tháng của ba cộng với thu nhập nhờ sự tảo tần của má đủ để cho mấy chị em chúng tôi ăn học hết bậc phổ thông và vào đại học. Thế nhưng cho dù ở phố, chị em chúng tôi cũng chưa từng có một ngày sinh nhật, vì không ai nhớ, ngay cả mình cũng không biết, cái giấy khai sinh là do thầy giáo làng làm cho, thầy đặt đứa nào sinh ngày nào tùy tiện theo nét bút, ai mà biết (!). Và rồi đến thời chiến tranh, thanh niên đến tuổi phải lên đường nhập ngũ (khi ấy Mã tôi chỉ vừa giữa lớp Nhất), cậu Bảy tôi (em ruột của má) làm nghề dịch vụ hành chánh, với tầm nhìn và nỗi lo cho việc học của cháu, ông đã làm lại cho Mã tôi cái khai sinh mới, có ngày tuổi nhỏ nhất so với cấp học qui định. Như vậy là Mã có ngày sinh 01-01.
Ôi cái ngày 01-01 nó tuyệt vời làm sao, vì nhờ ngày này Mã không phải học băng (học nhảy lớp) như các bạn, nhờ ngày này khi Mã lập gia đình vợ con có cớ vòi vĩnh bố chiêu đãi mà không được phép phàn nàn! và nhất là nhờ ngày này mà Mã có những kỷ niệm rất đẹp, rất cảm động tại các trại trường Hướng đạo.
Hôm nay, ngày 01-01, đón năm mới một mình vì “nhà tôi” đi vắng chưa về. Từ chiều hôm qua tới giờ Mã nhận được rất nhiều lời nhắn chúc phúc của anh chị em, bạn đồng nghiệp, các Trưởng, các bạn Hướng đạo và Mã nhớ lại những đêm trại trường...
Đêm hôm ấy, trong tiếng nhạc, tiếng hát, tiếng pháo tay hoà lẫn tiếng suối nước đập vào bờ đá và gió lạnh dập dồn của Suối Lương, trại trường DB.HHR Ngành Tráng, dưới chân đèo Hải Vân. Chúng tôi - Ban quản trại, HLV và khoá sinh - cùng hoà vui đêm Gala đón giao thừa mừng năm mới. Chúng tôi say sưa hát “ta như nước dâng dâng tràn có bao giờ tàn, đường dài ngút ngàn...” dưới đôi tay giữ nhịp của Trưởng NVT trong chiếc áo dài thụng xanh truyền thống. Rồi tiếp theo, sau lời khai mạc của Khóa trưởng NTC – người huynh trưởng cao niên gần gũi và đáng mến - chúng tôi lặng im lắng nghe, cuốn hút và…bùng lên sảng khoái với tiết mục kể chuyện không lời của Trưởng NTL, mơ màng chìm đắm trong tiếng hát của Trưởng HVH và điệu múa núi rừng của các bạn khoá sinh Tây nguyên..
Thời gian âm thầm trôi đi, bầu khí tưng bừng của Gala đã dìm mọi người chìm ngập trong niềm vui quên mất thời khắc giao thừa sắp tới gần. Nhưng với sự dẫn dắt khéo léo và duyên dáng của một nữ khoá sinh đa tài từ Kon-Tum, chúng tôi đếm ngược thời gian... 9.8.7.6.5.4.3.2.1. CHÚC MỪNG NĂM MỚI. Vui biết mấy… sau đó rất ngỡ ngàng tên Mã tôi được xướng danh mừng ngày sinh cùng với các Trưởng HLV và khoá sinh... Tay Mã nhận bánh sinh nhật và quà tặng từ Khoá trưởng và các Trưởng tài hoa... nhớ không hết - mà lòng vỡ oà niềm vui và xúc động. Ngoài kia dòng Suối Lương tăng nhanh âm lượng, nước từ đầu nguồn đổ về nhiều hơn, dồn dập hơn - chắc là con suối cũng đang reo vui - trời đêm thêm lạnh mà lòng Mã tôi thật ấm. Lần đầu tiên Mã có sinh nhật tại trại trường!
Lại nhớ một đêm,
Hôm ấy ngày cuối năm, chúng tôi vào trại trường HHR Tráng, Tùng Nguyên 9. Được Bảo huynh, Bảo tỷ tín nhiệm cử nhận trách vụ Toán trưởng, Mã phân công và cùng anh em lo mọi việc của tiểu trại mình. Do Toán gồm nhiều anh chị em từ xa - Hà Nội, Đà Nẵng, Quảng Nam, Tây nguyên - đến, phải lo đưa đón từ sân bay, bến xe, dọc đường... từng đợt, nên Mã tôi không thể ở lại đất trại sinh hoạt đón giao thừa chờ ngày mai khai mạc như một số anh em đến sớm. Ngày khai mạc với bộn bề công việc Mã cũng quên không nhớ đến sinh nhật của mình. Rồi ngày thứ hai, mọi khoá sinh dốc lực vào các bài khóa, nào trình bày, nào thảo luận, nào ca múa... tất bật. Buổi chiều sau các bài khoá lý thuyết chúng tôi vào thực hành bảo quản thức ăn và ẩm thực trại. Toán chúng tôi sẽ trình làng món “gà nướng cơm lam” của đồng bào Tây nguyên. Thế là người xây bếp và dàn nướng, kẻ thổi lửa ươm than, người vào rừng tìm củi, kẻ chặt ống lồ ô, người làm gà kẻ vo gạo nếp..., mỗi người một tay, khói lửa ngất trời. Chính trong lúc cao trào bấn loạn ấy, Mã tôi và anh Đăng Nhật – khóa sinh cùng Toán - được gọi lên Ban Quản Trại. Chúng tôi được lệnh phải tháo lều, dọn dẹp tư trang và bàn giao công việc. Bên ngoài cổng trại, một chiếc ô tô đợi sẵn bên đường. Chúng tôi được đưa vào phòng làm việc với sự có mặt của hầu hết các Trưởng có trách nhiệm, hình thức làm việc như một Hội đồng Minh nghĩa, xem xét chúng tôi về thủ tục, điều kiện nhập trại. Tôi và anh Đăng Nhật phải trình báo quá trình tham gia phong trào, các khoá đào tạo của mình và nhiều vấn đề liên quan. Mã nghĩ có sự nhầm lẫn gì đây khi vừa chuyển sinh hoạt từ miền Trung vào Biên Hoà, nhưng tự nhủ lòng “cây ngay” không gì phải lo lắng, cùng lắm lên xe về nhà chờ khoá sau chưa muộn. Riêng anh Đăng Nhật bị quay hơi nhiều và có phần lo lắng lúng túng không biết cớ sự gì đây...
Sau phần xét hỏi, chúng tôi được cho về nghỉ để chờ Hội đồng nghị sự và chung quyết. Lúc này trời đã sập tối, rừng âm u mà lòng đầy lo lắng. Mã tôi lo cho mình thì ít mà lo việc ở nhà anh em trong Toán thổi cơm lam có chín hay không, vì Mã là người cho nước và nút ống lồ ô, lo hai con gà nướng có vàng thơm hay thành than xông khói rồi... chúng tôi chạy bay về đất trại, ôi tuyệt vời thay - với sự góp ý của Bảo huynh, Bảo tỷ, anh em đã bày món ăn trên nia lót lá chuối, trình trước bàng dân thiên hạ như trong một hội chợ ẩm thực mini, kề bên bàn ăn toàn Toán tươi vui trong đồng phục màu bordeaux đáng yêu làm sao! Các Toán bạn cũng rộn ràng hấp dẫn không kém, mọi người đang chờ lời khai mạc đêm liên hoan ẩm thực của Khoá Trưởng. Riêng Mã và Đăng Nhật vẫn âm thầm chờ đợi trong những thoáng mắt lo lắng của anh em!
Đến giờ, toàn trại tập trung theo đội hình, Khoá Trưởng mời chúng tôi, đang ba lô trên vai, tiến lên trước và tuyên bố: “Tôi thay mặt Ban Quản trại tuyên bố... (Mã và Đăng Nhật càng lo lắng khi Khóa Trưởng dừng lại như chờ thêm yên lặng để nói điều quan trọng) ... hôm nay là sinh nhật của (...), chúc mừng, chúc mừng”. Cả trại vỡ oà cùng hát trong nhịp tay vỗ “happy birthday to you, happy birthday to you...”, tiếng hát như len lỏi trong từng gốc cây, từng ngóc ngách của rừng đêm. Mã tôi và Đăng Nhật không còn biết gì nữa, hoàn toàn mất phương hướng, Mã nói lảm nhảm gì đó không biết, còn Đăng Nhật thì khóc, đôi mắt anh đỏ hoe. Khoá Trưởng và HLV, Linh mục Tuyên Uý ôm chầm lấy Mã nói lời chúc mừng, toàn Toán quây lấy chúng tôi, còn anh em các Toán bạn cũng ào đến..., một Trưởng đem bánh sinh nhật vào, Mã nghe có tiếng “thổi nến - cắt bánh đi, thổi nến - cắt bánh đi” và chúng tôi cắt bánh sinh nhật như một người máy.
Một sinh nhật thật tuyệt vời, nhớ mãi trong đời người và vô cùng biết ơn Hướng đạo, biết ơn quý Trưởng rất kính mến.
Hướng đạo là một trò chơi và đời Hướng đạo là một cuộc chơi. Trò chơi ấy có luật lệ, yêu cầu người chơi phải trung thực và trọng danh dự. Trò chơi Hướng đạo luôn bất ngở, hứng thú và đầy ắp những nội dung giáo dục. Những lần sinh nhật tại trại trường cho tôi cảm nhận được tình bằng hữu yêu thương, sự quan tâm và chia sẻ. Nhớ đến kỷ niệm này tôi nhắc mình hãy luôn bình tĩnh, lạc quan, khiêm tốn vượt qua chính mình dù bao khó khăn thử thách trên đường. Võ Công Thảo
Tuấn Mã kiên cường.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét